Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης που έχει ξεκινήσει για το πρόγραμμα διοικητικής μεταρρύθμισης «Καλλικράτης», η Νομαρχία Αθηνών συμμετέχει καταθέτοντας τις ενστάσεις, τις απορίες και τις προτάσεις της, προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για το υπό κατάθεση νομοσχέδιο.
H Διοικητική Μεταρρύθμιση του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης αποτελεί σήμερα σημαντική ευκαιρία ανάπτυξης για τη χώρα και ώριμο αίτημα της ελληνικής κοινωνίας, των ανθρώπων της Αυτοδιοίκησης αλλά και των πολιτικών δυνάμεων της χώρας,  απολύτως αναγκαία στις σημερινές πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα και στην Ε.Ε.

Η Διοικητική Μεταρρύθμιση αποτελεί υπόθεση εθνικής σημασίας.
Χωρίς καμία διάθεση κριτικής, χωρίς εμπάθειες και ξεπερνώντας τις λογικές του χθες μπορούμε από κοινού να βάλουμε τις βάσεις για μια ουσιαστική αλλαγή.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση τα τελευταία χρόνια έχει διατυπώσει με πολιτικό  θάρρος και συναίσθημα ευθύνης τις θέσεις της  για μια συνολική και ουσιαστική μεταρρύθμιση του πολιτικού και του διοικητικού συστήματος της χώρας, σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Και αυτό γιατί οι αιρετοί, όλοι οι άνθρωποι που υπηρετούν το θεσμό της Αυτοδιοίκησης, έχουν τη γνώση και την βαθιά πεποίθηση ότι η ριζική αποκέντρωση απελευθερώνει δημιουργικές δυνάμεις, ότι παροτρύνει και κινητοποιεί τους ίδιους τους  πολίτες να συμμετέχουν ενεργά στις δημόσιες υποθέσεις και ότι το μέλλον της Αποκέντρωσης και της ισχυρής Αυτοδιοίκησης δεν είναι υπόθεση μόνο των αιρετών, αλλά αποτελεί το κεντρικό πολιτικό ζήτημα της χώρας.

Η Νομαρχία Αθηνών ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή. Τόσο στο επίπεδο παροχής υπηρεσιών, όσο και  στο επίπεδο της λειτουργίας και της διαφάνειας. Χρέος δικό μας είναι να διασφαλίσουμε ότι μέχρι την τελευταία ημέρα, θα λειτουργούμε με άψογο και αποτελεσματικό τρόπο. Το 65% των αιτημάτων των πολιτών απευθύνονται προς τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις (διπλώματα οδήγησης, άδειες κυκλοφορίας οχημάτων, μετανάστες, πολεοδομίες, ίδρυση- συγχώνευση-κατάργηση Α.Ε, άδειες ίδρυσης και λειτουργίας καταστημάτων-επιχειρήσεων, περίπτερα, ιθαγένειες, άδειες ασκήσεως επαγγέλματος, λειτουργία ιατρείων, κλινικών, κλπ, μεταφορές μαθητών, ενοικιάσεις σχολικών κτιρίων) και 500 ακόμη αρμοδιότητες.

Είναι δεδομένο, ότι καμία θετική κατάληξη δεν μπορεί να έχει το αίτημα για βελτίωση της καθημερινότητας χωρίς την ουσιαστική στήριξη της λειτουργίας των Νομαρχιών από την Κεντρική Εξουσία μέχρι και την τελευταία μέρα λειτουργίας τους.

Θεωρούμε όμως ότι ο  διάλογος για τη μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης έχει ως αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση το να αντιμετωπιστούν τα σημερινά οξυμμένα οικονομικά και λειτουργικά προβλήματα των ΟΤΑ, διότι είναι αδιανόητη οποιαδήποτε συζήτηση για το μέλλον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εάν δεν αντιμετωπιστεί το παρόν της.

Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα με το πολύπλοκο και ασαφές νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας, οι επικαλύψεις  αρμοδιοτήτων, οι τεράστιες ελλείψεις σε εξειδικευμένο και τόσο  χαμηλά  αμειβόμενο προσωπικό, η ανεπάρκεια πόρων και μέσων, θα πρέπει να αλλάξει ριζικά.

Κάθε προσπάθεια για μεταρρύθμιση, για να είναι βιώσιμη θα πρέπει να εξασφαλίζει τα ακόλουθα:

• την σαφή καταγραφή και αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, αλλά και τη φορολογική αποκέντρωση,
• τη στελέχωση των Ο.Τ.Α. και την αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού τους,
• την εξασφάλιση επαρκών πόρων για την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων,
• την ολοκλήρωση της εισαγωγής των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στους Ο.Τ.Α.,
• τη βελτίωση των σχέσεων των Ο.Τ.Α. και την επικοινωνία  με το υπόλοιπο διοικητικό σύστημα, καθώς και με την κοινωνία των πολιτών.

Επιπλέον, με βάση συγκεκριμένη κοστολόγηση  για τις αρμοδιότητες που θα μεταφερθούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση με τον νέο νόμο, θα πρέπει να προσδιοριστούν οι αναγκαίοι πόροι για την άσκησή τους, τους οποίους η Κυβέρνηση οφείλει να κατοχυρώσει θεσμικά. Όταν, σήμερα, μόνο το  0,5% του Α.Ε.Π.,  δίνεται στην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, ενώ  το 65% των επαφών του πολίτη με υπηρεσίες, αφορά εμάς,   τότε υπάρχει πρόβλημα, και αυτό πρέπει να αλλάξει.

Η διαχείριση του ΕΣΠΑ 2007-2013 πρέπει να περάσει στις νέες Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις.

Τα περιθώρια του διαλόγου είναι μεγάλα και η ευκαιρία για ουσιαστικές τομές στην Δημόσια Διοίκηση, μοναδική. Να κτίσουμε μαζί μια αυτοδιοίκηση που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα οράματα των πολιτών. Να την  απελευθερώσουμε από τα γρανάζια της γραφειοκρατίας, τις  πελατειακές σχέσεις και την μετάθεση ευθυνών από το κράτος στην Αυτοδιοίκηση.

Υπάρχει συναίνεση, υπάρχει καλή διάθεση από όλους για να προχωρήσουμε μπροστά. Το μόνο που μένει είναι καλός και προσεκτικός σχεδιασμός  για να μην γίνουν λάθη και άστοχες ενέργειες.

Ο «Καλλικράτης» δεν χρειάζεται ούτε χειροκροτητές ούτε κομματικούς αυλοκόλακες. Αποτελεί ένα ώριμο αίτημα της κοινωνίας και το μόνο που πρέπει είναι να στηριχθεί οικονομικά και να μην αφεθεί στην τύχη του. Να μην τον ρίξουμε στο πέλαγος της γραφειοκρατίας και της προχειρότητας, χωρίς  να έχουμε εξασφαλίσει πρωτίστως την οικονομική του βιωσιμότητα. Όλα τα άλλα είναι λόγια για να γίνουμε αρεστοί και να εξαργυρώνουμε στήριξη για μελλοντικά μικροπολιτικά και ιδιοτελή οφέλη.... 

Το κείμενο  που τίθεται σε διαβούλευση συμπυκνώνει σε μεγάλο βαθμό τις βασικές προγραμματικές δεσμεύσεις της Κυβέρνησης για την αλλαγή του διοικητικού χάρτη της χώρας. Μένει να δούμε πως αυτό θα μετουσιωθεί σε νόμο, γιατί η διαφορά από την θεωρία στην πράξη, η εμπειρία μας έχει δείξει, ότι είναι μεγάλη. Καλές οι γενικές αρχές, αλλά το πώς αυτές θα αποτυπωθούν στον νέο νόμο, είναι ακόμα ένα ερωτηματικό. Έχω συγκεκριμένες απορίες που θέλω να καταθέσω προκαταβολικά ενώπιων σας:

• 1. Για την σχεδιαζόμενη Περιφέρεια Αττικής, το κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα, αφιερώνει στην Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση μόνο μιάμιση γραμμή από το σύνολο των 50 σελίδων του. Η μόνη αναφορά στις 50 σελίδες του κειμένου για την Περιφέρεια Αττικής που αφορά το μισό πληθυσμό της χώρας είναι η εξής: «στην Αττική και την Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζονται με ειδικές ρυθμίσεις τα θέματα μητροπολιτικού χαρακτήρα (σελίδα 12 του κειμένου)». Οι πολλές ιδιαιτερότητες της Αττικής, όπου είναι συγκεντρωμένο το μισό σχεδόν του πληθυσμού της χώρας, επιβάλλουν εκ των πραγμάτων διαφορετική αντιμετώπιση, και ειδικές ρυθμίσεις. Θα πρέπει να δούμε πως αυτές οι ειδικές ρυθμίσεις για την μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας θα αποτυπωθούν στο νόμο. Μέχρι τώρα δεν υπάρχει καμία ειδικότερη αναφορά.
• 2. Οι πόροι που θα χρειαστούν για να εφαρμοστεί το νέο πλαίσιο δεν έχουν ακόμη ξεκάθαρα καθοριστεί. Σε επίπεδο διακηρύξεων έχουμε διαβεβαιώσεις ότι θα στηριχθεί. Αυτό μένει να το δούμε στην πράξη, για μην μεταφέρουμε απλώς την μιζέρια μας ένα επίπεδο παραπάνω (αντί για Νομάρχες - Επαίτες να έχουμε Περιφερειάρχες - Επαίτες).
• 3. Δεν γίνεται καμία ειδική αναφορά για το προσωπικό που θα στελεχώσει τους νέους φορείς. Τι θα γίνει με το προσωπικό των υπαρχόντων Νομαρχιών; Πώς θα ενσωματωθεί στο νέο θεσμό; Θα εξακολουθήσει να υπάρχει και μέσα στην νέα αιρετή Περιφέρεια η μισθολογική διαφορά που υπάρχει σήμερα ανάμεσα σε Νομαρχίες και Περιφέρειες; Πώς στον ίδιο θεσμό οι μισοί υπάλληλοι θα αμείβονται διαφορετικά από τους άλλους μισούς;
• 4. Μαζί με το σχέδιο Καλλικράτης θα πρέπει να ψηφιστεί και νέος Κώδικας Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, αντίστοιχος του Κώδικα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Αλλιώς θα λειτουργούν οι νέες Περιφέρειες χωρίς έναν ολοκληρωμένο Κώδικα και θα πρέπει να ανατρέχουν σε ερμηνείες και αναλογικές εφαρμογές από άλλους νόμους;
• 5. Δεν έχει σαφή περιγραφή των αρμοδιοτήτων που θα μεταφερθούν. Θα περιγράφονται πλήρως; Για να μην υπάρχει πάλι το φαινόμενο επικάλυψης αρμοδιοτήτων και ασαφειών που υπήρχαν μέχρι τώρα.
• 6. Θεσπίζει δύο νέα είδη επιτροπών: την Περιφερειακή Επιτροπή και την Εκτελεστική Επιτροπή. Και για τις δύο δεν ορίζει τον αριθμό τους. Πόσες θα είναι; Είναι δυνατόν με δύο Επιτροπές να διοικηθεί όλη αυτή η αχανής Περιφέρεια; Θα πρέπει να συνεδριάζουν κάθε μέρα.
• 7. Και για τις δύο Επιτροπές αναφέρει ότι θα μετέχουν ο Περιφερειάρχης και οι Αντιπεριφερειάρχες. Αφού θα μετέχουν τα ίδια πρόσωπα, προ τι ο διαχωρισμός;
• 8. Ξεχωρίζει τους Αντιπεριφερειάρχες σε Τοπικούς και Θεματικούς. Ο Τοπικός Αντιπεριφερειάρχης θα έχει αρμοδιότητα για συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή ο Θεματικός για ένα θέμα. Πώς θα αντιμετωπιστεί ένα θέμα υγείας ή παιδείας π.χ. όταν θα είναι αρμόδιος τοπικά ο ένας Αντιπεριφερειάρχης και θεματικά για το ίδιο θέμα ο άλλος Αντιπεριφερειάρχης Υγείας ή Παιδείας;
• 9. Τι θα γίνει με την περιουσία των Νομαρχιών που θα καταργηθούν; Θα πάει στο κράτος, την αιρετή Περιφέρεια ή στους νέους Δήμους;
• 10. Αν θα προλάβει όλο αυτό το τεράστιο εγχείρημα να υλοποιηθεί έγκαιρα και οι εκλογές του Νοεμβρίου 2010 να γίνουν με το νέο σύστημα.

Πιστεύουμε ότι ο διάλογος που ξεκίνησε πρέπει να γίνει σε βάθος, χωρίς προειλημμένες αποφάσεις και χωρίς να κουβαλά τις δουλείες και τις δεσμεύσεις του παρελθόντος. Είναι ευκαιρία για μια ειλικρινή και εποικοδομητική συζήτηση  με μοναδικό στόχο την παραγωγή του καλύτερου αποτελέσματος.  Η Νομαρχία Αθηνών έχει  επεξεργαστεί και καταγράψει αναλυτικά όλες τις ασκούμενες αρμοδιότητες που έχει. Πρόκειται για μια σημαντική Κωδικοποίηση όλης της σχετικής νομοθεσίας, που πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει πολύ, ως βάση για την κατανομή των αρμοδιοτήτων στους νέους θεσμούς. Την τελευταία έκδοση αυτής της προσπάθειας (που έχει μεταφραστεί και σε πέντε  γλώσσες για όλους τους αλλοδαπούς συμπολίτες μας) σας αποστέλλω σήμερα, μαζί με τις επιμέρους παρατηρήσεις μας, προκειμένου να βοηθηθεί ο διάλογος και να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα.

Με εκτίμηση                                                                 

Ο ΝΟΜΑΡΧΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

   ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΓΟΥΡΟΣ